چرا دانش‌زدایی برای موفقیت کسب‌وکار ضروری است؟
رومن رولان (Romain Rolland)، نویسنده و نظریه‌پرداز فرانسوی، در کتاب معروف خود «ژان کریستف» جمله‌ای تأمل‌برانگیز بیان می‌کند:
“بیشتر مردم در حقیقت در بیست یا سی سالگی می‌میرند! اگرچه به ظاهر زنده می‌مانند، اما دیگر چیزی یاد نمی‌گیرند و انعکاسی از گذشته‌ی خود می‌شوند و در سال‌های بعدی خودشان را تکرار می‌کنند. ماشین‌وار آنچه را که در بیست یا سی سال یاد گرفته‌اند، ناشیانه و به شکلی بدتر به نمایش در می‌آورند!”
این دیدگاه رولان، به‌وضوح به مفهوم دانش‌زدایی (Unlearning) در چرخه‌ی مدیریت دانش اشاره دارد. منظور از دانش‌زدایی، فراموش کردن بخشی از دانشی است که تا پیش از این کسب کرده‌ایم؛ زیرا با تغییر شرایط محیطی و دنیای کسب‌وکار، برخی از آموخته‌های قبلی دیگر کارایی ندارند. این فرایند ضروری است تا بتوانیم با اقتباس از دانش و رویکردهای نوین، به‌روز شویم و در محیط‌های پویا و پیشرفته ارزش‌آفرینی کنیم.
ضرورت تغییر مدل‌های ذهنی در کسب‌وکار
در دنیای امروز، بسیاری از ما همچنان به مدل‌های ذهنی قدیمی و منسوخ‌شده‌ای عمل می‌کنیم که دیگر جایگاهی در کسب‌وکارهای نوین ندارند. این مدل‌های قدیمی ممکن است در زمینه‌های مختلفی از جمله استراتژی، بازاریابی، رهبری و مدیریت همچنان حاکم باشند، اما به جای خلق ارزش، موجب درجا زدن و حتی شکست سازمان می‌شوند.
رولان در ایده خود، به اهمیت تغییر در شیوه‌های یادگیری و رفتار اشاره می‌کند. آنچه که در گذشته به‌عنوان دانش و تجربه‌ی کارآمد محسوب می‌شده، ممکن است در شرایط فعلی کارایی خود را از دست داده باشد. برای خلق ارزش جدید و پاسخگویی به چالش‌های امروزی، باید بتوانیم این مدل‌های ذهنی را کنار گذاشته و مدل‌های نوین و به‌روز را فرا بگیریم.
درس‌هایی از مارک تواین
مارک تواین (Mark Twain) نیز در جمله‌ای مشابه به خطراتی اشاره می‌کند که ناشی از اتکا به دانش منسوخ‌شده است:
“چیزهایی که نمی‌دانی برای تو دردسری پدید نخواهند آورد، بلکه چیزهایی برای تو اسباب دردسر می‌شوند که از آن‌ها مطمئن هستی، ولی آن‌ها تغییر کرده‌اند و تو در خواب خوش بوده‌ای.”
این جمله تأکیدی بر این نکته است که خطر واقعی از دانش‌هایی ناشی می‌شود که تصور می‌کنیم درست هستند، اما در حقیقت تغییر کرده‌اند و ما همچنان به آن‌ها اتکا می‌کنیم. سازمان‌ها و مدیرانی که به این تغییرات توجه نکنند، در مواجهه با چالش‌های جدید دچار مشکلات عدیده‌ای می‌شوند.
نتیجه‌گیری
در دنیای کسب‌وکار امروز، موفقیت نیازمند انعطاف‌پذیری، آمادگی برای یادگیری و فراموشی است. برای حفظ پویایی و رقابت‌پذیری، باید از دانش‌های قدیمی و منسوخ‌شده عبور کنیم و به استقبال یادگیری جدید برویم. دانش‌زدایی نه تنها کلیدی برای بقا، بلکه ابزاری حیاتی برای رشد و توسعه در سازمان‌های مدرن است.
همان‌طور که رولان و تواین اشاره کرده‌اند، نباید اسیر گذشته بمانیم؛ بلکه باید هر روز آماده‌ی یادگیری و حتی فراموشی باشیم تا بتوانیم با چالش‌های نوین و متغیرهای دنیای امروز سازگار شویم و موفقیت را تضمین کنیم.
دیدگاه شما