آیا پول واقعا خوشبختی می‌آورد؟

آیا وقتی درآمدمان به یک نقطه خاص می‌رسد، به حداکثر خوشبختی می‌رسیم؟ بسیاری بر این باورند که با رسیدن درآمد به رقم مشخصی، دیگر افزایش درآمد تاثیری بر میزان خوشبختی ما نخواهد داشت. اما آیا این باور درست است؟

یک مطالعه معروف نشان داد که با رسیدن درآمد به حدود ۷۵ هزار دلار (با توجه به تورم، این رقم امروزه به حدود ۱۱۰ هزار دلار می‌رسد)، افراد احساس رضایت بیشتری از زندگی خود می‌کنند. اما تحقیقات جدیدتر این ایده را به چالش کشیده‌اند. به نظر می‌رسد که رابطه بین پول و خوشبختی پیچیده‌تر از آن است که بتوان آن را به یک عدد ساده خلاصه کرد.

ممکن است بتوانیم رابطه بین پول و خوشبختی را به این صورت توصیف کنیم: درست همان‌طور که با افزایش درآمد، سهم هر دلار اضافی در زندگی ما کمتر می‌شود، افزایش خوشبختی ناشی از هر دلار اضافی نیز کمتر می‌شود.

مت کیلینگزورث، محقق دانشگاه پنسیلوانیا، می‌گوید: «اگرچه پول نمی‌تواند همه مشکلات ما را حل کند، اما نمی‌توان تاثیر آن را بر زندگی‌مان نادیده گرفت.»

این ایده که با رسیدن به یک درآمد مشخص، دیگر نیازی به تلاش بیشتر برای کسب درآمد نیست، جذاب به نظر می‌رسد. اما تحقیقات نشان می‌دهند که این ایده ساده‌سازی بیش از حد واقعیت است.

رابطه بین پول و خوشبختی بسیار پیچیده است و عوامل بسیاری بر میزان خوشبختی ما تاثیر می‌گذارند. اگرچه پول می‌تواند تا حدودی به خوشبختی ما کمک کند، اما تنها عامل تعیین‌کننده نیست.

درست مثل قانون ۱۰ هزار ساعته مالکوم گلدول، علم پشت عدد ۷۵ هزار دلار هم خیلی پیچیده‌تر از چیزی بود که مردم فکر می‌کردند. این عدد توی ذهن‌ها جا گرفت چون ساده بود و به ترس‌های ما از دنبال کردن پول دامن می‌زد. بعضی از محقق‌ها نیز می‌گویند که این عدد اشتباه است. حال، بسیاری از کارشناس‌ها می‌گویند که نمی‌شود این موضوع را با یک عدد خلاصه کرد. باید این‌طوری بگوییم: پول خوشبختی میاره، اما هر چقدر بیشتر پول داشته باشیم، خوشحال‌تر شدن سخت‌تر می‌شه. و هیچ عدد دقیقی وجود نداره که بگه از کجا به بعد دیگه پول خوشبختی نمیاره.

پول، بلیط خوشبختی؟

مطالعات متعدد بر روی آمریکایی‌ها نشان می‌دهد که افراد با درآمد بالاتر، به طور کلی و در روزمرگی زندگی، احساس خوشحالی بیشتری می‌کنند.

بر اساس نظرسنجی گالوپ از بیش از ۴۵۰,۰۰۰ آمریکایی، درآمد سالانه ۷۵,۰۰۰ دلار به طور مستقیم با احساس خوشحالی روزمره مرتبط است. اما مطالعه اولیه نشان می‌دهد که رضایت کلی افراد از زندگی، با درآمد بالای ۱۲۰,۰۰۰ دلار به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

مطالعات بعدی، این رقم ۷۵,۰۰۰ دلاری را زیر سوال بردند. در سال ۲۰۲۱، کیلینگسورث با استفاده از داده‌های دقیق‌تر، دریافت که ارتباط بین درآمد و خوشحالی روزمره، حتی فراتر از این رقم نیز ادامه دارد.

او در همکاری با دنیل کانمن، یکی از همکاران مطالعه اولیه، به این نتیجه رسید که یافته‌های مطالعه سال ۲۰۲۱ او دقیق‌تر است.

مطالعات دیگر نیز نشان می‌دهند که افزایش درآمد، منجر به افزایش رضایت از زندگی می‌شود. به عنوان مثال، مطالعه‌ای بر روی برندگان لاتاری در سوئد نشان داد که تاثیر مثبت افزایش درآمد بر خوشحالی، حتی پس از گذشت بیش از یک دهه همچنان قابل مشاهده است.

رابطه بین پول و خوشحالی، واضح اما پیچیده است.

یکی از نکات مهم این است که پول، نقش مهمی در ایجاد احساس خوشحالی ایفا می‌کند، اما تاثیر آن به طور قابل توجهی زیاد نیست. از آنجایی که بیشتر افراد از نظر سطح خوشحالی، در محدوده رضایت قرار دارند، برای افزایش قابل توجه این احساس، نیاز به افزایش قابل توجه درآمد است.

دومین نکته این است که محققان هنوز به طور دقیق نمی‌دانند چرا پول بیشتر، با خوشحالی بیشتر همراه است. کیلینگسورث معتقد است که مسئله اصلی، چیزهایی نیست که با پول خریداری می‌شود، بلکه انتخاب‌هایی است که پول در اختیار افراد قرار داده می‌شود.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۲ نشان داد که نوجوانانی که سطح بالاتری از خوشحالی را گزارش می‌کردند، در حدود ۳۰ سالگی درآمد بیشتری داشتند، حتی پس از در نظر گرفتن عوامل اجتماعی-اقتصادی.

بازده رو به کاهش خوشبختی

هرچه درآمدمان بیشتر می‌شود، تاثیر هر دلار اضافی بر خوشحالی‌مان کمتر می‌شود. به عبارت دیگر، با ثروتمندتر شدن، هر دلار جدید لذت کمتری برای‌مان به همراه می‌آورد.

این موضوع را می‌توان به این صورت توضیح داد که تاثیر افزایش حقوق بر خوشحالی ما بیشتر به نسبت افزایش درآمد بستگی دارد تا مقدار دقیق آن. برای مثال، اگر درآمدمان دو برابر شود، برای اینکه دوباره به همان اندازه احساس خوشحالی کنیم، باید دوباره درآمدمان را دو برابر کنیم.

مطالعات نشان می‌دهند که بسیاری از افراد با رسیدن به سطح مشخصی از درآمد، دیگر نگرانی‌های مالی ندارند و احساس امنیت بیشتری می‌کنند. اما پس از رسیدن به این نقطه، افزایش بیشتر درآمد تاثیر قابل توجهی بر سطح کلی خوشحالی آن‌ها ندارد.

البته، این موضوع برای همه افراد یکسان نیست. برخی افراد به دلیل عوامل شخصی یا شرایط زندگی، اهمیت بیشتری برای پول قائل هستند و افزایش درآمد برای آن‌ها لذت‌بخش‌تر است.

پول می‌تواند به ما کمک کند تا زندگی راحت‌تر و باکیفیت‌تری داشته باشیم، اما نمی‌تواند تضمین‌کننده خوشبختی دائمی باشد. بعد از رسیدن به سطح مشخصی از درآمد، عوامل دیگری مانند روابط اجتماعی، سلامت و رشد شخصی نقش مهم‌تری در تعیین سطح خوشحالی ما ایفا می‌کنند.

اعداد، اما نه یک فرمول جادویی

هیچ عدد مشخصی وجود ندارد که بشود گفت از آن‌جا به بعد، با افزایش درآمد دیگر خوشحال‌تر نمی‌شویم. مخصوصاً همان عدد معروف ۷۵ هزار دلاری.

بعضی تحقیقات نشان می‌دهند که اصلا چنین نقطه‌ای وجود ندارد یا حداقل تا حالا نتوانسته‌ایم آن را پیدا کنیم. شاید این نقطه در سطح درآمدی خیلی بالایی باشد که هنوز داده‌های کافی برای تحلیلش نداریم، مثلاً بالای یک میلیون دلار.

جاستین وولفرز، اقتصاددان دانشگاه میشیگان، می‌گوید: «کار کردن روی افراد خیلی ثروتمند خیلی سخت است. تعدادشان کم است و تمایل ندارند در نظرسنجی‌ها شرکت کنند.»

بعضی از محقق‌های دیگر نیز معتقدند که بعد از رسیدن به سطح مشخصی از درآمد، خوشحالی دیگر تغییر زیادی نمی‌کند و تقریباً ثابت باقی می‌ماند.

جان-امانوئل دو نو، استاد اقتصاد، در این رابطه می‌گوید: حتی اگر با افزایش درآمد، همچنان خوشحالی با درصد خیلی کوچکی افزایش بیاید، این افزایش آن‌قدر ناچیز است که دیگر اهمیتی نخواهد داشت.

با این حال، این ایده که یک درآمد مشخص وجود دارد که بتواند ما را خوشحال‌تر کند، خیلی جذاب به نظر می‌رسد.

انگوس دیتون، برنده جایزه نوبل، اظهار می‌کند: محبوبیت عدد ۷۵ هزار دلاری شاید به این خاطر بوده که به نظر می‌رسید خیلی از مردم می‌توانند به این درآمد برسند. شاید مردم تمایل داشته باشند فکر کنند که آدم‌های ثروتمند هم آن‌قدرها خوشحال‌تر از بقیه نیستند.”

برگرفته از مقاله «در جستجوی خوشبختی» نوشته جو پینسکر